Câu 5 trang 103 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1

Tâm trạng của Bà Huyện Thanh Quan được thể hiện qua hai hình thức:

* Mượn cảnh nói tình:

- Gia gia – là tiếng kêu gia gia nhưng nó cũng có nghĩa là gia đình (nhà). Nỗi nhớ nhà đang trào dâng trong lòng người lữ thứ, trong cảnh chiều hôm mọi người tìm về với gia đình, với sự sum họp còn bà thì lại đang dừng chân ở nơi hiu quạnh, hoang sơ, ít người.

- Quốc quốc: tiếng kêu của chim cuốc cũng có nghĩa là đất nước, Tổ quốc. Nó thể hiện sự nhớ quê hương, đất nước của nhà thơ nữ Bắc Hà.

⟹ Nói lên tâm trạng nhớ nhà, thương nước – nhà xa, nước mất – triều Lê đã mất của nữ thi sĩ.

* Trực tiếp tả tình: thể hiện rất rõ qua câu thơ cuối:

   “Một mảnh tình riêng ta với ta”: thể hiện tâm sự sâu kín, một mình mình biết, một mình mình hay, nỗi buồn, nỗi cô đơn vời vợi, thăm thẳm của bà.