Câu 3 trang 34 SGK Ngữ văn 11 tập 1

Cùng là từ mặt trời trong ngôn ngữ chung, nhưng mỗi tác giả trong những câu thơ sau đã có sáng tạo  như thế nào khi sử dụng.

Lời giải chi tiết:

Từ "mặt trời" trong từ điển có nghĩa là: "Thiên thể nóng sáng, ớ xa Trái Đất, là nguồn chiếu sáng và sưởi ấm chủ yếu cho Trái Đất". Trong khi đó ở những câu thơ dưới đây, nó lại được dùng đế chỉ những hàm nghĩa khác nhau:

a) Trong hai câu thơ của Huy Cận:

   Mặt trời xuống biển như hòn lửa.

   Sóng dã cài then, đêm sập cửa.

   Từ mặt trời được dùng với nghĩa gốc.

b) Trong khi đó, ở hai câu thơ của Tố Hữu:

   Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ,

   Mặt trời chân lí chói qua tim.

   Từ mặt trời lại mang ý nghĩa chỉ chân lí, lí tưởng cách mạng.

c) Trong bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, Nguyễn Khoa Điềm viết:

   Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi

   Mặt trời của mẹ con nằm trên lưng.

Trong hai câu thơ này, từ mặt trời thứ nhất cũng được dùng với nghĩa gốc, từ mặt trời thứ hai được dùng với nghĩa ẩn dụ, chỉ đứa con của người mẹ. Đối với người mẹ, đứa con là cả một niềm hạnh phúc, niềm tin, mang ánh sáng cho cuộc đời của me.