Câu 7 trang 103 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1 - Phần III (luyện tập)

Phân biệt nghĩa các từ ngữ và đặt câu với mỗi từ ngữ

Lời giải chi tiết:

a)  Nhuận bút là tiền trả cho người viết một tác phẩm. Còn thù lao là khoản tiền trả công đế bù đắp vào lao động đã bỏ ra. 

Ví dụ: -  Ba vừa nhận nhuận bút của bài thơ đăng trên báo Văn nghệ.

          -  Tháng này, tiền thù lao cho công nhân làm việc ca đêm được tăng thêm.

b)  Tiêu chí là  dấu hiệu làm căn cứ để nhận biết, xếp loại. Còn tiêu chuẩn là điều quy định làm căn cứ để đánh giá.

Ví dụ: - Một trong những tiêu chí để xác định câu nghi vấn là sự có mặt của từ nghi vấn.

         - Gia đình em thực hiện tốt các tiêu chuẩn gia đình văn hóa.

c)  Tay trắng là không có chút vốn liếng, của cải gì, còn trắng tay là mất hết tiền bạc, của cải, hoàn toàn không còn gì.

Ví dụ: - Với quyết tâm của mình, chúng ta có thể đi lên từ hai bàn tay trắng.

         - Nếu bạn lao vào cờ bạc thì có ngày sẽ trắng tay.

d) Kiểm điểm là xem xét đánh giá từng việc... để có được một nhận định chung; còn kiểm kê là kiểm lại từng môn, từng cái để xác định số lượng và chất lượng của chúng.

Ví dụ: - Tôi đang viết kiểm điểm đoàn viên cuối năm.

         - Nhà trường đang kiểm kê lại tài sản trước khi nghỉ hè.

e)  Lược khảo là nghiên cứu một cách khái quát những vấn đề chính, không đi vào chi tiết, còn lược thuật là kể, trình bày tóm tắt.

Ví dụ: - Các nhà khoa học đã lược khảo về nền văn hóa Đông Sơn.

          - Cô giáo lược thuật tác phẩm văn học trước khi giảng đoạn trích.