201 bài tập Lao động và việc làm mức độ khó

Do phần lớn lao động nông thôn vẫn phụ thuộc vào nông nghiệp, nông nghiệp nước ta lại mang tính mùa vụ, nên thời gian nông nhàn nhiều, nghề phụ còn kém phát triển => vì vậy tỉ lệ lao động thiếu việc làm ở nông thôn nước ta còn khá cao

Theo bảng 17.3 sgk trang 74, cơ cấu lao động theo thành phần kinh tế (năm 2005), lao động chiếm tỉ trọng lớn nhất thuộc về khu vực Kinh tế ngoài Nhà ước (chiếm 88,9%)

Tỉ lệ dân thành thị nước ta tăng trong những năm gần chủ yếu là do quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đã thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo nhiều việc làm và thu hút dân cư về các thành phố, đô thị. Bên cạnh đó, việc quy hoạch – mở rộng quy mô các thành phố, đô thị cũng khiến tỉ lệ dân thành thị ngày càng tăng lên.

Tuy nhiên tỉ lệ dân thành thị nước ta vẫn còn thấp phản ánh quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa nền kinh tế diễn ra còn chậm và chưa đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Đẩy mạnh xuất khẩu lao động là một trong các phương hướng giải quyết việc làm, góp phần hạn chế tình trạng thất nghiệp và thiếu việc làm

Lao động phổ thông tập trung quá đông ở khu vực thành thị sẽ khó bố trí, xắp xếp và giải quyết việc làm dẫn đến tình trạng thất nghiệp

Tỉ lệ thời gian lao động được sử dụng ở nông thôn nước ta ngày càng tăng nhờ việc đa dạng hóa cơ cấu kinh tế ở nông thôn (phát triển các ngành nghề thủ công, các hoạt động dịch vụ…) tạo nhiều việc làm cho người nông dân, tận dụng hiệu quả hơn thời gian nhàn rỗi trong nông nghiệp.

Đặc trưng hoạt động kinh tế ở thành thị khác với nông thôn :

- Ở khu vực nông thôn hoạt động nông nghiệp là chủ yếu, vào thời gian nông nhàn người nông dân không có việc làm nên khu vực này tỉ lệ thất nghiệp thấp còn tỉ lệ thiếu việc làm cao.

- Ở khu vực thành thị, thị trường lao động phát triển sâu rộng đòi hỏi chất lượng lao động cao, trong khi đó không ít ngành nghề đào tạo lại không phù hợp với yêu cầu của thị trường. Cùng đó, lao động không nghề có tỷ trọng lớn nên càng ngày càng khó có cơ hội tìm việc làm dẫn đến tỉ lệ thất nghiệp cao.

Cơ cấu sử dụng lao động theo thành phần kinh tế ở nước ta có những sự chuyển biến tích cực, phù hợp với đường lối phát triển kinh tế nhiều thành phần trong thời kì Đổi mới (sgk Địa lí 12 trang 84)

Nông thôn hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp => tỉ lệ thiếu việc làm cao => do vậy cần đa dạng hóa các hoạt động kinh tế ở nông thôn (công nghiệp, dịch vụ, tiểu thủ công nghiệp….) để tạo ra nhiều việc làm cho lao động,  giúp giải quyết được tình trạng thiếu việc làm ở nông thôn.

Lao động trong các ngành dịch vụ ở các nước đang phát triển còn ít chủ yếu do trình độ phát triển kinh tế và năng suất lao động xã hội tại các nước đang phát triển còn thấp; người lao động chủ yếu  sống bằng các nghề sản xuất vật chất như nông nghiệp, công nghiệp

- Khái niệm: phân công lao động xã hội  là việc chuyên môn hoá người sản xuất, mỗi người chỉ sản xuất một hoặc một vài sản phẩm nhất định. Sự phân công lao động đặt cơ sở cho việc hình thành những nghề nghiệp chuyên môn, những ngành chuyên môn nhằm nâng cao sức sản xuất.

- Ở nước ta, năng suất lao động xã hội chưa cao đã làm cho quá trình phân công lao động xã hội chậm chuyển biến. Khi năng suất lao động xã hội thấp, nền kinh tế phát triển chậm, kém hiệu quả => việc thu hút đầu tư và đa dạng hóa, mở rộng các ngành sản xuất cũng hạn chế hơn, hoạt động trao đổi hàng hóa diễn ra chậm -> khiến quá trình phân công lao động xã hội chậm chuyển biến.

Để sử dụng có hiệu quả quỹ thòi gian lao động dư thừa ở nông thôn, biện pháp tốt nhất là đa dạng hóa các ngành nghề sản xuất (nghề truyền thống, thủ công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp..), phát triển các hoạt động dịch vụ. (sgk Địa lí 12 trang 76).

Áp dụng công thức tính tỉ trọng trong 1 tổng = giá trị thành phần / Tổng *100 (%)

Tỉ lệ lao động khu vực I là 23, 26 / 53,98 *100   = 43,1%

Tỉ lệ lao động khu vực II là 12,02 /53,98 *100   = 22,3%

Tỉ lệ lao động khu vực III là 18,70 /53,98 *100   = 34,6%

Sự phân công lao động xã hội theo ngành của nước ta còn chậm chuyển biến nguyên nhân là do năng suất lao động và trình độ phát triển kinh tế thấp.

Phân công lao động xã hội theo ngành của nước ta còn chậm chuyển biến, biểu hiện ở sự tập trung lao động chủ yếu trong ngành nông –lâm – ngư nghiệp; lao động trong công nghiệp xây dựng và dịch vụ còn ít. Nguyên nhân do trình độ phát triển kinh tế còn thấp, hoạt động sản xuất nông nghiệp vẫn phổ biến, công nghiệp và dịch vụ còn chậm chuyển biến nên tạo ra việc làm ít; mặt khác năng suất lao động còn thấp – do trình độ lao động và việc áp dụng các tiến bộ khoa học – kĩ thuật và máy móc trong sản xuất còn hạn chế => sự chuyển biến về lao động giữa các ngành hạn chế.

Nguyên nhân mang tính quyết định làm cho lao động hoạt động trong thành phần kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài ở nước ta tăng nhanh trong thời gian gần đây là do nước ta thực hiện chính sách mở cửa kinh tế từ đó thu hút nhiều thành phần kinh tế tham gia hoạt động kinh tế.