201 bài tập Sự hình thành trật tự thế giới mới sau Chiến tranh thế giới thứ hai (1945 - 1949) mức độ dễ

Đầu năm 1945, Chiến tranh thế giới thứ hai sắp kết thúc, nhiều vấn đề quan trọng và cấp bách đặt ra trước các cường quốc Đồng minh:

+ Nhanh chóng đánh bại phát xít.

+ Tổ chức lại thế giới sau chiến tranh.

+ Việc phân chia thành quả chiến thắng.

=> Từ ngày 4 đến 11/2/1945, Mỹ( Ru dơ ven), Anh (Sớc sin), Liên Xô (Xtalin) họp hội nghị quốc tế ở I-an-ta (Liên Xô) để thỏa thuận việc giải quyết những vấn đề bức thiết sau chiến tranh và hình thành một trật tự thế giới mới.

(Sgk trang 5)

Theo quyết định của Hội nghị Ianta, Trung Quốc cần trở thành một quốc gia thống nhất và dân chủ; Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc cần cải tổ với sự tham gia của Đảng Cộng sản và các đảng phái dân chủ; trả lại cho Trung Quốc vùng Mãn Châu, đảo Đài Loan và quần đảo Bành Hồ.

Theo quyết định của Hội nghị Ianta, Liên Xô chiếm đóng miền Đông nước Đức, Đông Béclin và các nước Đông Âu; quân đội Mĩ, Anh, Pháp chiếm đóng miền Tây nước Đức, Tây Béclin và các nước Tây Âu.

Đầu năm 1945,chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc, nhiều vấn đề quan trọng và cấp bách đặt ra trước các cường quốc Đồng minh. Trong bối cảnh đó, một hội nghị quốc tế đã được triệu tập tại Ianta (Liên Xô) từ ngày 4 đến ngày 11 -2-1945, với sự tham gia của nguyên thủ ba nước: Liên Xô, Mĩ, Anh.

Ngày 24-10-1945, sau khi được Quốc hội các nước thành viên phê chuẩn, bản hiế chương chính thức có hiệu lực. Từ đó, Liên hợp quốc quyết đinh lấy ngày 24-10 hàng năm làm ngày Liên hợp quốc.

=> Ngày 24-10 được lấy làm “Ngày Liên hợp quốc” vì đó là ngày Hiến chương Liên hợp quốc chính thức có hiệu lực.

Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, một trật tự mới đã được xác lập. Đó là trật tự thế giới hai cực Ianta với đặc trưng nổi bật là thế giới bị chia thành hai phe – tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa, do hai siêu cường Liên Xô và Mĩ đứng đầu. Đặc trưng hai cực – hai phe đó là nhân tố hàng đầu chi phối nền kinh tế thế giới và các quan hệ quốc tế trong phần lớn nửa sau thế kỉ XX.

Là văn kiện quan trọng nhất của Liên hợp quốc, Hiến chương nêu rõ mục đích của tổ chức này là duy trì hòa bình và an ninh thế giới, phát triển các mối quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc và tiến hành hợp tác quốc tế giữa các nước trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc bình đẳng và quyền tự quyết của các dân tộc.

- Đầu 1945, chiến tranh thế giới II ở vào giai đoạn cuối, nhiều vấn đề cấp bách được đặt ra cần phải giải quyết: nhanh chóng kết thúc chiến tranh; tổ chức lại thế giới sau chiến tranh; phân chia thành quả chiến thắng giữa các nước thắng trận.

- Từ 4 - 11/2/1945, Hội nghị quốc tế được triệu tập tại Ianta (Liên Xô) với sự tham dự của nguyên thủ ba cường quốc Anh, Mỹ, Liên Xô.

Theo thỏa thuận của các cường quốc tại Hội nghị Ianta (2/1945), các nước Đông Nam Á , Nam Á, Tây Á vẫn thuộc phạm vi ảnh hưởng của các nước phương Tây.

Trật tự 2 cực Ianta là 1 trật tự thế giới mới do Liên Xô là Mĩ thiết lập nên sau chiến tranh thế giới thứ 2. Trật tự này đã chi phối các mối quan hệ quốc tế trong khoảng 40 năm từ 1945-1991. Và trật tự này đã chia thế giới thành 2 phe do 2 siêu cường đứng đầu mỗi phe. Với sự ra đời của trật tự 2 cực Ianta đã hình thành nên sự đối đầu gay gắt giữa hệ thống TBCN và hệ thống XHCN. Cùng với sự sụp đổ của LX (1991) thì trật tự 2 cực Ianta cũng chấm dứt.

Liên hợp quốc là một tổ chức quốc tế có nhiệm vụ duy trì hòa bình và an ninh thế giới. Trong đó, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đóng vai trò quan trọng nhất.

Theo kết quả bỏ phiếu, có tổng cộng 183 trên tổng số 190 quốc gia thành viên Đại hội đồng Liên hơp quốc đã ủng hộ Việt Nam vào vị trí thành viên không thường trực Hội đồng bảo an. Đây là một tỷ lệ áp đảo: hơn 96%. Theo quy định, với 190 nước bỏ phiếu, Việt Nam chỉ cần 127 phiếu thuận là được bầu chọn. Ngoài Việt Nam, Libi và Burkina Faso cũng đã được bầu là thành viên không thường trực trong Hội đồng bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2008-2009. Sự kiện này đã tạo cơ hội để Việt Nam đống vai trò quan trọng trong nhiệm vụ bảo vệ hòa bình thế giới, từ đó nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

 Đầu năm 1945, Chiến tranh thế giới thứ hai sắp kết thúc, nhiều vấn đề quan trọng và cấp bách đặt ra trước các cường quốc Đồng minh:

+ Việc nhanh chóng đánh bại phát xít.

+ Tổ chức lại thế giới sau chiến tranh.

+ Việc phân chia thành quả chiến thắng.

Sau chiến tranh thế giới thứ hai, Liên Xô và Mĩ là đứng đầu hai phe là Xã hội chủ nghĩa và Tư bản chủ nghĩa. Liên Xô và Mĩ là hai cường quốc đứng đầu hai cực, chỉ cần một bên suy yếu thì bên kia sẽ thao túng nhiều vấn đề chính trị.

Trong khi đó, thành viên của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc bao gồm 5 quốc gia: Trung Quốc, Mĩ, Anh, Pháp, Trung Quốc. Nếu không có Liên Xô thì chắc chắn Mĩ sẽ thao túng tổ chức này. Bằng chứng ở việc, sau năm 1991 khi Liên Xô tan rã thì Mĩ đã hướng tới trật tự thế giới “đơn cực” nhằm chi phối và lãnh đạo toàn thế giới.

Mục đích hoạt động của Liên hợp quốc bao gồm:

- Duy trì hòa bình và an ninh thế giới.

- Phát triển các mối quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc và tiến hành hợp tác quốc tế giữa các nước trên cơ sở tôn trong nguyên tắc bình đẳng và quyền tự quyết của các dân tộc.

Trong đó nguyên tắc thứ hai tạo ra mối quan hệ giữa các quốc gia thêm xích lại gần nhau hơn, đó là việc đảm bảo lợi ích cho tất cả các quốc gia.

Trật tự hai cực Ianta đứng đầu là Liên Xô và Mĩ, đặc trưng là sự đối đầu giữa hai phe Tư bản chủ nghĩa và Xã hội chủ nghĩa. Nếu bên nào mạnh hơn thì trật tự đó sẽ xói mòn. Ngày 1-10-1949, cách mang dân tộc dân chủ nhân dân Trung Quốc thành công (1949), nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập, tiến lên chủ nghĩa xã hội. Cách mạng Trung Quốc thành công cũng làm cho hệ thống chủ nghĩa xã hội được nối liền từ châu Âu sang châu Á, làm tăng sức mạnh của phe chủ nghĩa xã hội.

=> Thắng lợi của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân Trung Quốc (1949) đã mở ra bước “đột phá” góp phần làm “xói mòn” trật tự hai cực Ianta.