Bài 7. Tỉ lệ thức

Lý thuyết và bài tập cho Bài 7. Tỉ lệ thức, Chương 1, Đại số 7, Tập 1

1. Định nghĩa

Tỉ lệ thức là một đẳng thức của hai số \(\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d}\) ( \(a, d\) gọi là ngoại tỉ; \(c,b\) gọi là trung tỉ)

2. Tính chất

a) Tính chất cơ bản: Nếu  \(\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d}\) thì \(ad = bc\).

b) Điều kiện để bốn số thành lập tỉ lệ thức:

Nếu \(ad = bc\) và \(a, b, c, d\ne 0\) thì ta có các tỉ lệ thức:

 \(\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d}\) \(; \dfrac{a}{c}= \dfrac{b}{d} ; \dfrac{d}{b} =\dfrac{c}{a} ; \dfrac{d}{c} = \dfrac{b}{a}\)

Bài Tập / Bài Soạn: 

Câu hỏi 1 trang 24 SGK Toán 7 Tập 1

Đề bài

Từ các tỉ số sau đây có lập được tỉ lệ thức không ?

\(\eqalign{& a)\,\,{2 \over 5}:4\,\,\text{và} \,\,{4 \over 5}:8  \cr & b)\,\, - 3{1 \over 2}:7\,\,\text{và}\,\, - 2{2 \over 5}:7{1 \over 5} \cr} \)

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Áp dụng:

- Quy tắc nhân chia số hữu tỉ.

- Tỉ lệ thức là một đẳng thức của hai số \(\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d}\) 

Lời giải chi tiết

Ta có:

Câu hỏi 2 trang 25 SGK Toán 7 Tập 1

Đề bài

Bằng cách tương tự, từ tỉ lệ thức \(\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d}\) ta có thể suy ra \(ad = bc\) không?

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Áp dụng tính chất cơ bản của phân số.

Lời giải chi tiết

Ta có:  

\(\eqalign{& {a \over b} = {c \over d} \cr&\Rightarrow {a \over b}.\left( {b.d} \right) = {c \over d}.\left( {b.d} \right)  \cr & \Rightarrow a.d = b.c \cr} \)

Câu hỏi 3 trang 25 SGK Toán 7 Tập 1

Đề bài

Bằng cách tương tự, từ đẳng thức \(ad=bc\), ta có thể suy ra tỉ lệ thức \(\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d}\) không?

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Áp dụng:

\(a = b \Rightarrow a:c = b:c\,\,(c \ne 0)\)

Lời giải chi tiết

Ta có: 

\(\begin{array}{l}
ad = bc\\
\Rightarrow \dfrac{{ad}}{{bd}} = \dfrac{{bc}}{{bd}}\\
\Rightarrow \dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d}
\end{array}\) 

Bài 44 trang 26 SGK Toán 7 tập 1

Đề bài

Thay tỉ số giữa các số hữu tỉ bằng tỉ số giữa các số nguyên:                        

a) \(1,2: 3,24\)

b) \(2\dfrac{1}{5} : \dfrac{3}{4}\)

c) \(\dfrac{2}{7} : 0,42\)

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Áp dụng quy tắc nhân chia số hữu tỉ.

Lời giải chi tiết

a) \(1,2: 3,24 = \dfrac{{12}}{{10}}:\dfrac{{324}}{{100}} = \dfrac{{12}}{{10}}.\dfrac{{100}}{{324}} \)\(\,= \dfrac{{12.100}}{{10.324}}=\dfrac{{120}}{{324}} = \dfrac{{10}}{{27}}= 10:27\)

Bài 45 trang 26 SGK Toán 7 tập 1

Đề bài

Tìm các tỉ số bằng nhau trong các tỉ số sau đây rồi lập các tỉ lệ thức:

\(28:14\); \(2\dfrac{1}{2} : 2 ; 8: 4; \dfrac{1}{2}: \dfrac{2}{3} ;\; \)\(3:10; 2,1: 7; 3: 0,3\)

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Tỉ lệ thức là đẳng thức của hai tỉ số: \(\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d}\)

Lời giải chi tiết

Ta có: \(28: 14 = 2\); 

\(2\dfrac{1}{2}: 2=\dfrac{5}{2}:2\)\(=\dfrac{5}{2}.\dfrac{1}{2}= \dfrac{5}{4}\);

\( 8:4 = 2\) ;

Bài 46 trang 26 SGK Toán 7 tập 1

Đề bài

 Tìm x trong các tỉ lệ thức sau 

a) \(\dfrac{x}{27} = \dfrac{-2}{3,6}\)

b) \(-0,52 : x = -9,36: 16,38\)

c) \(\dfrac{4\dfrac{1}{4}}{2\dfrac{7}{8}} = \dfrac{x}{1,61}\)

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Áp dụng tính chất của tỉ lệ thức:

\(\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d} \Rightarrow ad = bc\)

Lời giải chi tiết

a) \(\dfrac{x}{27} = \dfrac{-2}{3,6}\) 

\(\begin{array}{l}
3,6.x =  - 2.27\\
3,6.x =  - 54\\
x=-54:3,6\\  x =  - 15
\end{array}\)

Bài 47 trang 26 SGK Toán 7 tập 1

Đề bài

Lập tất cả các tỉ lệ thức có thể được từ các đẳng thức sau:                           

a) \(6.63 = 9.42\)

b) \(0,24.1,61 = 0,84. 0,46\)

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Ta sử dụng công thức sau để lập tỉ lệ thức.

\(\begin{array}{l}
\text{Nếu}\,\,ad = bc\text{ thì ta có:}\\
\,\,\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d};
\,\,\dfrac{a}{c} = \dfrac{b}{d}\\
\,\,\dfrac{d}{b} = \dfrac{c}{a};
\,\dfrac{d}{c} = \dfrac{b}{a}
\end{array}\)

Lời giải chi tiết

Bài 48 trang 26 SGK Toán 7 tập 1

Đề bài

Lập tất cả các tỉ lệ thức có thể được từ tỉ lệ thức sau                                      

\(\dfrac{-15}{5,1} = \dfrac{-35}{11,9}\)

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Ta sử dụng công thức sau để lập tỉ lệ thức.

\(\begin{array}{l}
ad = bc\\
TH1:\,\,\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d}\\
TH2:\,\,\dfrac{a}{c} = \dfrac{b}{d}\\
TH3:\,\,\dfrac{d}{b} = \dfrac{c}{a}\\
TH4:\,\dfrac{d}{c} = \dfrac{b}{a}
\end{array}\)

Lời giải chi tiết

Bài 49 trang 26 SGK Toán 7 tập 1

Đề bài

 Từ các tỉ số sau đây có lập được tỉ lệ thức không?

a) \(3,5: 5,25\) và \(14: 21\) 

b) \(39\dfrac{3}{{10}}:52\dfrac{2}{5}\)  và \(2,1: 3,5\)

c) \(6,51: 15,19\) và \(3:7\)

d) \( - 7:4\dfrac{2}{3}\) và \(0,9: (-0,5)\)

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Tỉ lệ thức là đẳng thức của hai tỉ số bằng nhau: \(\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d}\) hoặc \(a:b = c:d\)

Lời giải chi tiết

a) Ta có: 

Bài 50 trang 27 SGK Toán 7 tập 1

Tìm tên của một tác phẩm nổi tiếng của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn. Điền số thích hợp vào các ô vuông dưới đây, sau đó viết các chữ tương ứng với các số tìm được vào các ô ở hàng dưới cùng của bài, em sẽ biết được tên một tác phẩm nổi tiếng của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn (1228 – 1300), vị anh hùng của dân tộc ta đồng thời là danh nhân quân sự thế giới.

Lời giải:

(Gợi ý: Sử dụng tính chất tỉ lệ thức để tìm số còn lại trong ô vuông)

Ô chữ N :

Bài 51 trang 28 SGK Toán 7 tập 1

Đề bài

Lập tất cả các tỉ lệ thức có thể được từ bốn số sau:

\(1,5 ; 2 ; 3,6 ; 4,8\)

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Ta sử dụng công thức sau để lập tỉ lệ thức.

\(\begin{array}{l}
ad = bc\\
TH1:\,\,\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d}\\
TH2:\,\,\dfrac{a}{c} = \dfrac{b}{d}\\
TH3:\,\,\dfrac{d}{b} = \dfrac{c}{a}\\
TH4:\,\dfrac{d}{c} = \dfrac{b}{a}
\end{array}\)

Lời giải chi tiết

Ta có: \(1,5. 4,8 = 2. 3,6\) \((=7,2)\) 

Do đó có \(4\) tỉ lệ thức: 

Bài 52 trang 28 SGK Toán 7 tập 1

Đề bài

Từ tỉ lệ thức \(\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d}\) với \(a,b,c,d \ne 0\),  ta có thể suy ra:

A. \(\dfrac{a}{c} = \dfrac{d}{b}\)

B. \(\dfrac{a}{b} = \dfrac{d}{c}\,\,\)    

C. \(\dfrac{d}{b} = \dfrac{c}{a}\,\,\)

D. \(\dfrac{a}{d} = \dfrac{b}{c}\,\,\)

Chọn đáp án đúng?

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Ta có: \(\dfrac{a}{b} = \dfrac{c}{d} \Rightarrow ad = bc\). Nên ta tìm tỉ lệ thức có hệ thức nhân chéo là \(ad = bc\).

Lời giải chi tiết

Bài 53 trang 28 SGK Toán 7 tập 1

Đề bài

Đố:

Tỉ số \(\dfrac{{6\dfrac{1}{5}}}{{5\dfrac{1}{6}}}\) có thể "rút gọn" như sau \(\dfrac{{6\dfrac{1}{5}}}{{5\dfrac{1}{6}}} = \dfrac{6}{5}\)

(“Rút gọn” bằng cách xóa bỏ phần phân số ở hai hỗn số, giữ lại phần nguyên là được kết quả)

Ta được kết quả đúng. (Hãy kiểm tra !)

Đố em viết được một tỉ số khác cũng có thể “rút gọn” như vậy!

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Áp dụng quy tắc:

- Đổi hỗn số sang phân số.

- Nhân, chia phân số.


Giải các môn học khác

Bình luận