Bài 26. Khúc xạ ánh sáng

Lý thuyết và bài tập cho Bài 26. Khúc xạ ánh sáng, Chương 6, Vật lý lớp 11

I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

Khúc xạ ánh sáng là hiện tượng lệch phương (gãy) của các tia sáng khi truyền xiên góc qua mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt khác nhau. 

2. Định luật khúc xạ ánh sáng

Từ hình vẽ 26.1, ta gọi:

SI: tia tới; I: điểm tới;

N'IN: pháp tuyến với mặt phân cách tại I;

IR: tia khúc xạ;

i: góc tới; r: góc khúc xạ.

Bài Tập / Bài Soạn: 

Câu C1 trang 164 SGK Vật lý 11

Đề bài

Viết công thức của định luật khúc xạ với các góc nhỏ (<10o).

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Vận dụng công thức sấp xỉ khi góc \(\alpha<10^0\) thì \(sin\alpha \approx tan\alpha  \approx \alpha\)

Lời giải chi tiết

Biểu thức định luật khúc xạ ánh sáng: \(\dfrac{{\sin i}}{{\sin r}} = {n_{21}} = \dfrac{{{n_2}}}{{{n_1}}}\\\)

Hay \({n_1}\sin i = {n_2}\sin r\)

Nếu \(i,r < {10^0}\) thì \(\sin i \approx i;\,\,\sin r \approx r\)

Câu C2 trang 164 SGK Vật lý 11

Đề bài

Áp dụng định luật khúc xạ cho trường hợp i = 0o. Kết luận.

Lời giải chi tiết

Công thức của định luật khúc xạ: n1sini = n2sinr

Trường hợp i = 0= > r= 0

Kết luận: Tia sáng qua mặt phân cách của hai môi trường có phương theo phương vuông góc với mặt phân cách không bị khúc xạ (hay nói cách khác: Tia sáng qua mặt phân cách giữa hai môi trường thep phương vuông góc với mặt phân cách thì truyền thẳng)

Câu C3 trang 164 SGK Vật lý 11

Đề bài

Hãy áp dụng công thức của định luật khúc xạ cho sự khúc xạ liên tiếp vào nhiều môi trường có chiết xuất lần lượt là: n1, n2,…,nn và có các mặt phân cách song song với nhau.

Lời giải chi tiết

Từ hình 26.1, áp dụng định luật khúc xạ ta có:

Bài 1 trang 166 SGK Vật lí 11

Đề bài

Thế nào là hiện tượng khúc xạ ánh sáng? Phát biểu định luật khúc xạ ánh sáng?

Lời giải chi tiết

1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

Khúc xạ ánh sáng là hiện tượng lệch phương (gãy) của các tia sáng khi truyền xiên góc qua mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt khác nhau.

2. Định luật  khúc xạ ánh sáng

+ Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới (tạo bởi tia tới và pháp tuyến) và ở phía bên kia pháp tuyến so với tia tới. 

Bài 2 trang 166 SGK Vật lí 11

Đề bài

Chiết suất tỉ đối n21 của môi trường  (2) đối với môi trường (1) là gì ?

Lời giải chi tiết

sini/sinr=n21

n21 gọi là chiết suất tỉ đối của môi trường (2) chứa tia khúc xạ đối với môi trường (1) chưa tia tới.

- Nếu n21 > 1 , r < i => môi trường khúc xạ (2) chiết quang hơn môi trường tới (1).

- Nếu n21 < 1 , r > i => môi trường khúc xạ (2) chiết quang kém môi trường tới (1). 

Bài 3 trang 166 SGK Vật lí 11

Đề bài

Chiết suất tuyệt đối n của một môi trường là gì ? Viết hệ thức liên hệ giữa chiết suất tỉ đối và chiết suất tuyệt đối.

Lời giải chi tiết

  Chiết suất tuyệt đối của một môi trường là chiết suất tỉ đối của môi trường đó đối với chân không.

Mối liên hệ giữa chiết suất tỉ đối và chiết suất tuyệt đối:

$${n_{21}} = {{{n_2}} \over {{n_1}}}$$

Bài 4 trang 166 SGK Vật lí 11

Đề bài

Thế nào là tính thuận nghịch của sự truyền ánh sáng?

Chứng tỏ: n12 = \(\frac{1}{n_{21}}\)

Nước có chiết suất là \(\frac{4}{3}\). Chiết suất của không khí đối với nước là bao nhiêu?

Lời giải chi tiết

+ Công thức của định luật khúc xạ:

Tia sáng qua mặt phân cách của hai môi trường theo phương vuông góc với mặt phân cách không bị khúc xạ

Bài 5 trang 166 SGK Vật lí 11

Đề bài

Một tia sáng truyền đến mặt thoáng của nước. Tia này cho một tia phản xạ ở mặt thoáng và một tia khúc xạ.

Người vẽ các tia sáng này quên ghi lại chiều truyền trong hình 26.7. Tia nào dưới đây là tia tới?

A. Tia S1I.

B. Tia S2I.

C. Tia S3I.

D. S1I; S2I; S3I  đều có thể là tia tới.

Lời giải chi tiết

Đáp án B.

Bài 6 trang 166 SGK Vật lí 11

Đề bài

Tia sáng truyền từ nước và khúc xạ ra không khí. Tia khúc xạ và tia phản xạ ở mặt nước vuông góc với nhau. Nước có chiết suất là \(\frac{4}{3}\). Góc tới của tia sáng là bao nhiêu (tính tròn số)?

A. 37o                    B. 42o                

C. 53o                        D. Một giá trị khác A, B, C.

Phương pháp giải - Xem chi tiết

+ Công thức của định luật khúc xạ ánh sáng: n1sini = n2sinr

Bài 7 trang 166 SGK Vật lí 11

Đề bài

Có ba môi trường trong suốt (1), (2), (3). Với cùng góc tới i, một tia sáng khúc xạ như hình 26.8 khi truyền từ (1) vào (2) và từ (1) vào (3).

Vẫn với góc tới i, khi tia sáng truyền từ (2) vào (3) thì góc khúc xạ là bao nhiêu (tính tròn số)?

A. 22o..

B. 31o.

C. 38o.

D. Không tính được, vì thiếu yếu tố.

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Bài 8 trang 167 SGK Vật lí 11

Đề bài

Một cái thước được cắm thẳng đứng vào bình nước có đáy phẳng, ngang. Phần thước nhô khỏ mặt nước là 4 cm. Chếch ở trên có một ngọn đèn. Bóng của thước trên mặt nước dài 4 cm và ở đáy dài 8 cm.

Tính chiều sâu của nước trong bình. Chiết suất của nước là \(\frac{4}{3}\).

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Công thức của định luật khúc xạ ánh sáng: n1sini = n2sinr

Lời giải chi tiết

Bài 9 trang 167 SGK Vật lí 11

Đề bài

Một tia sáng được chiếu đến điểm giữa của mặt trên một khối lập phương trong suốt, chiết suất n = 1,50  (Hình 29.6). Tính góc tới i lớn nhất để tia khúc xạ vào trong khối còn gặp mặt đáy của khối.


Giải các môn học khác

Bình luận

CHƯƠNG I. ĐIỆN TÍCH. ĐIỆN TRƯỜNG

CHƯƠNG II. DÒNG ĐIỆN KHÔNG ĐỔI

CHƯƠNG III. DÒNG ĐIỆN TRONG CÁC MÔI TRƯỜNG

ĐỀ THI HỌC KÌ 1 MỚI NHẤT CÓ LỜI GIẢI

  • Đề thi học kì 1 của các trường có lời giải – Mới nhất
  • Đề ôn tập học kì 1 – Có đáp án và lời giải

CHƯƠNG IV. TỪ TRƯỜNG

CHƯƠNG V. CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ

CHƯƠNG VI. KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

CHƯƠNG VII. MẮT. CÁC DỤNG CỤ QUANG

ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ 2 (ĐỀ THI HỌC KÌ 2) - VẬT LÍ 11