Bài 29. Thấu kính mỏng

Đề bài

Hãy gọi tên ba loại kính lồi và ba loại thấu kính lõm ở hình 29.1.

Lời giải chi tiết

Ba loại thấu kính lồi ở hình 29.1a, là các thấu kính hội tụ. Trong đó:

* Ở hình (1) là thấu kính hội tụ hai mặt lồi.

* ở hình (2) là thấu kính hội tụ một mặt lồi, một mặt phẳng.

* ở hình (3) là thấu kính hội tụ mặt lồi, một mặt lõm, bán kính mặt lồi nhỏ hơn bán kính mặt lõm.

Ba loại thấu kính lõm ở hình 29.1b, là các thấu kính phân kì. Trong đó:

* ở hình (1) là thấu kính phân kì hai lõm.

Đề bài

Vẽ đường truyền của chùm tia sáng minh họa tính chất của tiêu điểm vật của thấu kính phân kì.

Lời giải chi tiết

Đường truyền của chùm tia sáng có đường kéo dài qua tiêu điểm vật chính F của thấu kính phân kì cho chùm tia ló song song với trục chính.

Đề bài

Dùng công thức xác định vị trí ảnh hãy chứng tỏ rằng, nếu giữ thấu kính cố định và dời vật theo trục chính thì ảnh và vật luôn di chuyển cùng chiều.

Lời giải chi tiết

Công thức xác định vị trí của thấu kính:

\(\dfrac{1}{f} = \dfrac{1}{d} + \dfrac{1}{{d'}}\)

Thấu kính có f = const.

Nếu giữ thấu kính cố định và dời vật dọc theo trục chính ra xa thấu kính thì d tăng => d' giảm, tức ảnh di chuyển lại gần thấu kính => ảnh và vật di chuyển cùng chiều.

Đề bài

Nêu tính chất quang tâm, tiêu điểm ảnh, tiêu điểm vật. Minh họa bằng đường truyền của tia sáng cho mỗi trường hợp.

Lời giải chi tiết

1. Quang tâm. Tiêu điểm. Tiêu diện.

a) Quang tâm

Thấu kính mỏng có bề dày chính giữa rất nhỏ so với bán kính mặt cầu.

Đối với thấu kính mỏng, thực nghiệm và lý thuyết cho thấy có một điểm O của thấu kính mà mà mọi tia sáng tới điểm O đều truyền thẳng qua thấu kính. Có thể coi O là điểm chính giữa thấu kính.

Đề bài

Chọn phát biểu đúng với vật đặt trước thấu kính.

A. Thấu kính hội tụ luôn tạo chùm tia ló hội tụ.

B. Thấu kính phân kì luôn tạo chùm tia ló phân kì.

C. Ảnh của vật tạo bởi thấu kính không thể bằng vật.

D. Cả ba phát biểu A, B, C đều sai.

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Sử dụng lí thuyết về sự tạo ảnh của thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì.

Lời giải chi tiết

Đáp án B.

Thấu kính phân kỳ luôn tạo chùm tia ló phân kỳ.

Đề bài

Tiếp theo bài tập 5.

Cho biết đoạn dời vật là 12cm.

Tiêu cự của thấu kính là bao nhiêu ?

A. - 8 cm

B. 18 cm

C. - 20 cm

D. Một giá trị khác A, B, C.

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Công thức thấu kính:

+ Vị trí ảnh: \({1 \over d} + {1 \over {d'}} = {1 \over f} \Rightarrow f = {{d.d'} \over {d + d'}}\)

+ Số phóng đại ảnh: \(k =  - {{d'} \over d}\)

Nếu k > 0: vật và ảnh cùng chiều

Nếu k < 0: vật và ảnh ngược chiều.

Đề bài

Người ta dùng một thấu kính hội tụ có độ tụ 1 dp để thu ảnh của Mặt trăng.

a) Vẽ ảnh.

b) Tính đường kính của ảnh. Cho góc trông Mặt Trăng là 33'. Lấy 1' ≈ 3.10^-4 rad.

Phương pháp giải - Xem chi tiết

+ Tiêu cự f = 1/D  (D là độ tụ)

+ Sử dụng hệ thức lượng trong tam giác vuông.

Lời giải chi tiết

a) Vẽ ảnh:

b) Đường kính của ảnh.

Đề bài

Một thấu kính hội tụ có tiêu cự f = 20 cm. Vật sáng AB được đặt trước thấu kính và có ảnh A'B'. Tìm vị trí của vật, cho biết khoảng cách vật - ảnh là:

a) 125 cm

b) 45 cm. 

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Công thức thấu kính: \({1 \over d} + {1 \over {d'}} = {1 \over f}\)

Lời giải chi tiết

Tiêu cự: f = 20cm

Ta có: \({1 \over d} + {1 \over {d'}} = {1 \over f} \Rightarrow d' = {{df} \over {d - f}} = {{20d} \over {d - 20}}\)

Khoảng cách vật - ảnh: AA' = |d + d'|

Đề bài

Trong hình 29.18, xy là trục chính của thấu kính L, A là vật điểm thật, A' là ảnh của A tạo bởi thấu kính.

Với mỗi trường hợp, hãy xác định:

a) A' là ảnh thật hay ảnh ảo.

b) Loại thấu kính.

c) Các tiêu điểm chính (bằng phép vẽ).

Phương pháp giải - Xem chi tiết

- Sử dụng BẢNG TÓM TẮT trang 186 - SGK Vật Lí 11

- Các tia sáng đặc biệt: