Bài 16: Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV

Tình hình kinh tế nước ta ở nửa cuối thế kỉ XIV như thế nào ? Tại sao có tình trạng đó ?

Trả lời:

    - Ruộng đất nằm trong tay bọn vương hầu quý tộc, nhà chùa, địa chủ, ruộng đất công làng xã bị xâm lấn, khẩu phần ruộng đất của nông dân bị thu hẹp.

    - Công tác thủy lợi: không được chăm lo tu sửa nên nhiều năm bị mất mùa, đói kém.

    - Chính sách thuế khóa: dân nghèo mỗi năm phải nộp ba quan tiền thuế đinh.

Em hãy nêu tên, thời gian, địa bàn hoạt động của các cuộc khởi nghĩa ở nửa cuối thế kỉ XIV.

Trả lời:

Em có nhận xét gì về vương triều Trần ở nửa cuối thế kỉ XIV ?

Lời giải:

    Cuối thế kỉ XIV, nhà Trần không còn quan tâm đến đời sống nhân dân như trước, kinh tế ngày càng giảm sút, mất mùa, đói kém liên tục xảy ra, trong khi quan lại chỉ biết lo ăn chơi, hưởng lạc, xã hội bất ổn định, nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra. Như vậy, vương triều nhà Trần không còn đóng vai trò tích cực, tiến bộ như nửa đầu thế kỉ XIV, sự sụp đổ của nhà Trần là điều không thể tránh khỏi.

Nhà Hồ được thành lập trong hoàn cảnh nào ?

Trả lời:

    Nhà Hồ được thành lập khi nhà Trần suy sụp, không còn khả năng tiếp tục cai trị. Xã hội khủng hoảng sâu sắc, trong khi đó yêu cầu cải cách, khôi phục chính quyền trung ương ngày càng cao, nhất là khi ngoại xâm đang được đe dọa nền độc lập dân tộc.

Em có nhận xét gì về chính sách quân sự, quốc phòng của Hồ Quý Ly ?

Trả lời:

    Đây là chính sách tích cực, sáng tạo: thực hiện những biện pháp nhằm tăng cường, củng cố quân sự và quốc phòng như làm lại sổ đinh, tích cực sản xuất vũ khí, chế tạo vũ khí như súng thần cơ và các loại thuyền chiến mới. Nhà Hồ còn sáng tạo cho xây dựng một số thành kiên cố như thành Tây Đô (Thanh Hóa), thành Đa Bang (Hà Nội)...

Hãy nêu những mặt tiến bộ và hạn chế của cải cách Hồ Quý Ly.

Lời giải:

    - Mặt tiến bộ: Những cải cách của Hồ Quý Ly ít nhiều góp phần hạn chế tập trung ruộng đất của giai cấp quý tộc, địa chủ, làm suy yếu thế lực của quý tộc tôn thất nhà Trần, tăng nguông thu nhập của nhà nước, tăng cường quyền lực của nhà nước quân chủ tập quyền. Cải cách văn hóa, giáo dục, quân sự có nhiều tiến bộ, góp phần làm ổn định xã hội tình hình đất nước.