Trong đời sống, khi người ta chưa hiểu rõ vấn đề đó, còn thắc mắc thì người ta cần được giải thích.
Nêu một số câu hỏi về nhu cầu giải thích hằng ngày:
- Vì sao mùa đông lại lạnh?
- Vì sao loài rùa có thể sống lâu, hơn hẳn con người?
- Vì sao trên cao lại lạnh?
…
Trong văn nghị luận, người ta thường yêu cầu giải thích các vấn đề tư tưởng, đạo lí lớn nhỏ, các chuẩn mực hành vi của con người.
Đọc bài văn sau và trả lời câu hỏi:
a. Bài văn giải thích vấn đề lòng khiêm tốn và giải thích bằng cách so sánh với các sự việc, hiện tượng trong đời sống hằng ngày.
b. Những câu ở dạng định nghĩa:
- Lòng khiêm tốn có thể được coi là một bản tính căn bản…sự vật.
- Khiêm tốn là biểu hiện của con người đứng đắn, biết sống theo thời và biết nhìn xa.
- Con người khiêm tốn bao giờ cũng là con người thành công trong lĩnh vực giao tiếp với mọi người.
- Khiêm tốn là tính nhã nhặn, biết sống một cách nhún nhường, luôn luôn hướng về phía tiến bộ …học hỏi.
Vấn đề được giải thích: Lòng nhân đạo.
Phương pháp giải thích:
- Dùng cách nêu định nghĩa: Lòng nhân đạo là lòng biết thương người.
- Kể ra các biểu hiện của nhân đạo.
Chỉ ra nguyên nhân và cái lợi của lòng nhân đạo.