Một thứ quà của lúa non: Cốm - Ngữ văn lớp 7 - Tập 1

* Bài tùy bút này nói về một thứ quà của lúa non chính là cốm. Để nói về đối tượng ấy, tác giả đã sử dụng các phương thức biểu đạt: miêu tả, thuyết minh, biểu cảm và bình luận trong đó phương thức biểu cảm được sử dụng là chủ yếu.

* Bài văn có 3 đoạn:

- Đoạn 1: Từ đầu đến “thuyền rồng”: nguồn gốc của cốm.

- Đoạn 2: Tiếp đến “nhũn nhặn”: giá trị của cốm.

- Đoạn 3: Còn lại: thưởng thức cốm.

* Tác giả đã nhận xét về tục lệ dùng hồng, cốm làm đồ sêu tết của nhân dân ta là nó rất phù hợp. Cốm là thức dâng của trời đất, là quà tặng của đồng quê, nó mang hương vị vừa thanh nhã, tinh khiết vừa đậm đà của đồng nội.

* Sự hòa hợp, tương xứng của hai thứ ấy được phân tích trên những phương diện:

- Màu sắc: màu xanh tươi của cốm như ngọc thạch quý, màu đỏ thắm của hồng như ngọc lựu già.

- Hương vị: một thứ thanh đạm, một thứ ngọt sắc .

Sự tinh tế và thái độ trân trọng của tác giả đối với việc thưởng thức một món quà bình dị:

- Ăn cốm phải ăn chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ, không ăn vội thì mới cảm hết được hương vị của nó: sự tươi mát của lá non, cái dịu dàng thanh đạm của thảo mộc, mùi thơm phức của cốm và vị ngọt của nó.

- Mua cốm phải nhẹ nhàng nâng đỡ không phải thọc tay hay mân mê món quà thần tiên ấy.

- Cuối cùng, cốm là một giá trị tinh thần thiêng liêng đáng được trân trọng, giữ gìn.

Sưu tầm và chép lại 1 số câu thơ, ca dao nói đến cốm:

- Gắng công kén hộ cốm Vòng

Kén hồng Bạch Hạc cho lòng thêm vui

(Ca dao)

 - …Một gánh cốm đi lủi thủi

Một tối mừng tủi theo sau

  Deo dẻo chân về hàng quạt

       Hàng Cót, Hàng Nón, Hàng Bồ

…

(Cốm – Đỗ Nam Cao).

     - Sáng mát trong như sáng năm xưa

   Gió thổi mùa thu hương cốm mới

Tôi nhớ những ngày thu đã xa

       Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội.

(trích Đất nước – Nguyễn Đình Thi).