Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài - Nguyễn Huy Tưởng

Đoạn trích thể hiện 2 mâu thuẫn cơ bản của vở kịch Vũ Như Tô:

- Một là mâu thuẫn giữa nhân dân lao động lầm than với bọn hôn quân bạo chúa cùng phe cánh ăn chơi hưởng lạc.

- Hai là mâu thuẫn giữa lí tưởng nghệ thuật thuần túy, cao siêu muôn đời với lợi ích thiết thực của nhân dân. 

 Mâu thuẫn giữa quan niệm nghệ thuật cao siêu và lợi ích thiết thực của nhân dân chưa được tác giả giải quyết dứt khoát:

- Vũ Như Tô đến chết vẫn không nhận ra sai lầm, tự cho mình là vô tội.

- Đó là mâu thuẫn không thể giải quyết, trừ khi Vũ Như Tô sinh ra trong một thời đại khác, trong một xã hội khác tạo điều kiện cho người nghệ sĩ cống hiến tài năng.

- Lời đề tựa chính là sự băn khoăn, trăn trở trong tư tưởng của tác giả: Lẽ phải thuộc về Vũ Như Tô hay những kẻ giết Vũ Như Tô? Và ông thú nhận "Ta chẳng biết"

- Tác giả vẫn chưa thể giải quyết triệt để mâu thuẫn giữa nghệ thuật vị nghệ thuật và nghệ thuật vị nhân sinh. Việc mất Cửu Trùng Đài vừa nên mừng, vừa nên tiếc. Vũ Như Tô chết, uổng phí một tài năng.

-  Lời đề tựa đã nêu lên một tư tưởng quan trọng về mối quan hệ giữa văn chương và đời sống: văn chương ngoài bản thân nghệ thuật còn phải gắn bó với đời sống.