Chiều tối (Mộ) - Ngữ văn lớp 11 - Tập 2

Giữa bản dịch thơ với bản dịch nghĩa có những chỗ chưa sát với nguyên tác như:

- Câu 2: Bản dịch thơ đã bỏ rơi nghĩa cô lẻ của đám mây

=> Ý cả câu bản dịch nghĩa là : chòm mây lẻ trôi chậm chậm

+ Bản dịch thơ: Chòm mây trôi nhẹ

=> Không diễn tả được vẻ đơn độc và nhịp bay chậm chậm của chòm mây

- Câu 3:        

+ Sơn thôn thiếu nữ dịch thơ thành cô em làm mất sự trang trọng của câu thơ Đường, không phù hợp với phong cách nói của Bác

+ Dịch thừa chữ tối => Làm lộ ý thơ, làm mất đi hàm súc của thơ cổ.

* Bức tranh đời sống trong hai câu cuối:

- Cô em…xay ngô: Cảnh con người lao động đời thường bình dị quen thuộc.

- “ma bao túc…Bao túc ma hoàn” (lặp): lao động liên tục

- “Lò than…rực hồng”: ấm cúng và hạnh phúc.

   “hồng” là điểm sáng thẫm mĩ, là nhãn tự của bài thơ

- Ý nghĩa:

+ Gợi cuộc sống sum vầy, ấm áp, làm vợi đi ít nhiều nỗi đau khổ của người đi đày

+ Sự luân chuyển về thời gian: buổi chiều kết thúc, thời gian chuyển sang đêm tối nhưng là đêm tối ấm áp, bừng sáng.

- Sự vận động của cảnh vật:

+ Ngòi bút Hồ Chí Minh diễn tả thiên nhiên rất chân thật, tự nhiên.

+ Hình ảnh thiên nhiên trong hai câu thơ đầu lộ ra vẻ ảm đạm và hoang vắng nhưng có phần phù hợp với cảnh ngộ của Người. 

+ Hai câu thơ cuối như lấy lại sự ấp ám bởi hình ảnh thiếu nữ xuất hiện làm xôn xao cả buổi chiều cô quạnh. Lại có sự vận động “ma bao túc” (xay ngô tối) làm cho không khí buổi chiều đượm một chút náo nhiệt, hình ảnh cố giá xay ngô toát lên vẻ trẻ trung, khoẻ mạnh, đầy sức sống. 

Nhà thơ Hoàng Trung Thông đã ca ngợi thơ Bác: vừa có chất thép mà vẫn đàm dàn chữ “Tình”. Điều đó đươc thể hiện rất rõ trong bài thơ “Chiều tối”: