Từ “xuân” vốn mang nghĩa phổ quát, nó được coi là mùa đầu tiên trong một năm. Nhưng khi xuất hiện trong văn chương, từ “xuân” lại mang nhiều nghĩa khác nhau:
Câu thơ 1:
- Xuân (đi): tuổi xuân, vẻ đẹp của con người.
- Xuân (lại): Nghĩa gốc, chỉ mùa xuân.
Câu thơ 2:
- Xuân có nghĩa là: vẻ đẹp của người con gái.
=> Chuyển nghĩa của từ theo phương thức ẩn dụ
Câu thơ 3:
- Xuân có nghĩa là: chỉ men say nồng của rượu ngon, sức sống dạt dào và tình bạn thắm thiết.
Từ “mặt trời” với nghĩa gốc của nó là một thiên thể nóng sáng, ở xa trái đất, là nguồn sưởi ấm và chiếu sáng cho trái đất. Khi được đưa vào thơ, từ mặt trời lại mang nhiều nghĩa khác nhau:
a) Mặt trời trong thơ Huy Cận có nghĩa gốc (mặt trời của tự nhiên)
b) Mặt trời chỉ lí tưởng cách mạng
c)
- Mặt trời thứ nhất dùng với nghĩa gốc
- Mặt trời thứ hai chỉ đứa con là niềm tin, là ánh sáng của cuộc đời người mẹ.