Thực hành về nghĩa của từ khi sử dụng - Ngữ văn lớp 11 - Tập 1

a. Từ lá được sử dụng theo nghĩa gốc: Lá chỉ bộ phận của cây, thường ở trên cành cây, thường có màu xanh, thường có dáng mỏng

b. Các trường chuyển nghĩa của từ “lá”:

- Lá gan, lá phổi, lá lách: những từ lá ở đây được dùng với các từ để chỉ bộ phận cơ thể người, động vật có hình dáng giống lá cây.

- Lá thư, lá đơn, lá phiếu, lá thiếp, lá bài: những từ lá ở đây được dùng với các thừ chỉ vật bằng giấy.

- Lá cờ, lá buồm: từ lá dùng để chỉ các vật bằng vải.

Các từ chỉ vị giác: mặn, ngọt, chua, cay, đắng, chát, bùi… các từ này chuyển nghĩa để chỉ

- Đặc điểm của âm thanh lời nói:

+ Nói ngọt lọt đến xương

+ Một câu nói chua chát

+ Những lời mời mặn nồng, thắm thiết

+ Ông ấy nói nghe cũng bùi tai quá.

+ Nó kể chuyện nghe rất nhạt

- Mức độ của tình cảm, cảm xúc:

+ Tình cảm ngọt ngào của mọi người làm tôi rất xúc động.

+ Chuyện tình cảm của tôi đã trải qua bao đắng cay, ngọt bùi.

+ Lời cô ấy nói nghe thật bùi tai.

a. Chọn “canh cánh”, vì :

- Các từ khác nếu dùng chỉ nói đến một tấm lòng nhớ nước như một đặc điểm nội dung của tác phẩm

- Từ canh cánh: khắc hoạ rõ nét tâm trạng day dứt triền miên, nhớ nhung trong tâm hồn Bác.

b. Dùng từ “liên can”

c. Các từ: bầu bạn, bạn hữu, bạn, bạn bè đều có nghĩa chung là bạn nhưng khác nhau ở chỗ:

- Bầu bạn có nghĩa khái quát

- Bạn hữu:  nghĩa cụ thể, bạn thân thiết không phù hợp để nói về mối quan hệ giữa các quốc gia

- Bạn bè: nghĩa khái quát, sắc thái thân mật.