Sự tích Hồ Gươm

- Lê Lợi không trực tiếp nhận gươm mà nhờ có Lê Thận thả lưới được thanh gươm. Khi Lê Lợi đến nhà Lê Thận, gươm sáng rực hai chữ “Thuận thiên”; khi chạy giặc, Lê Lợi nhận được chuôi gươm có ánh sáng lạ, lấy chuôi và lưỡi tra vào thì vừa khớp.

- Ý nghĩa của cách cho mượn gươm của Long Quân:

+ Cho thấy sức mạnh của sông nước và rừng núi quy tụ, sức mạnh của nhân dân.

+ Ca ngợi người anh hùng Lê Lợi tài đức, đáng được gửi gắm niềm tin. 

- Long Quân đòi gươm khi đất nước đã sạch bóng quân thù, Lê Lợi lên ngôi vua, dời đô về Thăng Long.

- Cảnh đòi gươm và trả gươm đã diễn ra rất long trọng. Khi Lê Lợi đang dạo trên Hồ Tả Vọng, Rùa Vàng nhô lên, lưỡi gươm Lê Lợi đeo bên mình động đậy. Rùa Vàng nói: “Xin bệ hạ hoàn gươm lại cho Long Quân”, nhà vua trả gươm, Rùa Vàng ngậm lấy và lặn xuống.

- Truyền thuyết của nước ta có hình ảnh Rùa Vàng: truyền thuyết “An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy”.

- Hình tượng Rùa Vàng trong truyền thuyết Việt Nam tượng trưng cho tổ tiên, khí thiêng sông núi, tư tưởng, tình cảm và trí tuệ của nhân dân. Nhưng riêng “Sự tích Hồ Gươm”, Rùa Vàng còn có ý nghĩa đề cao, tạo thanh thế cho nghĩa quân Lam Sơn và củng cố uy thế của nhà Lê sau cuộc khởi nghĩa.

  Nếu tác giả dân gian để Lê Lợi trực tiếp nhận cả chuôi gươm và lưỡi gươm cùng một lúc thì tác phẩm sẽ không thể hiện được tính chất toàn dân, trên dưới một lòng của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến. 

-  Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo. Truyền thuyết thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử.

-   Các truyền thuyết đã học: Con Rồng, cháu Tiên; Bánh chưng, bánh giày; Thánh Gióng; Sơn Tinh, Thuỷ Tinh, Sự tích Hồ Gươm.