Tựa "Trích diễm thi tập"

Những nguyên nhân khiến sáng tác thời xưa không được lưu truyền đầy đủ:

+ Không phải ai cũng biết cảm nhận vẻ đẹp và biết trân trọng, lưu giữ thơ văn.

+ Bậc danh nho làm quan to thì bận rộn, bậc quan nhỏ hay người lận đận thi cử thì không để ý đến việc lưu truyền thơ văn.

+ Thiếu người đủ tâm huyết và năng lực để sưu tầm, biên soạn.

+ Việc lưu truyền còn phụ thuộc vào chế độ kiểm duyệt của triều đình.

+ Ngoài ra, thơ văn thất tán còn vì thời gian, binh lửa.

Điều thôi thúc tác giả vượt qua khó khăn để biên soạn tuyển tập thơ:

+ Thực tế thiếu thơ văn để khảo cứu, học hỏi (nhu cầu thực tế).

+ Người học làm thơ chỉ trông vào thơ bách gia đời Đường, còn thơ văn Lí – Trần trong nước thì không có để xem xét (nỗi đau xót và ý thức trách nhiệm trước di sản thơ ca dân tộc bị thất tán).

+ Một nước văn hiến lâu đời nhưng chưa có sách làm căn bản (niềm tự hào, tự tôn dân tộc).

Có nhiều tác giả, nhà văn nhà thơ tự hào về nền văn hiến dân tộc

- Nam quốc sơn hà:

Sông núi nước Nam vua Nam ở

Rành rành định phận ở sách trời

- Bình Ngô đại cáo - Nguyễn Trãi

Như nước Đại Việt ta từ trước

Vốn xưng nền văn hiến đã lâu.

Núi sông bờ cõi đã chia

Phong tục Bắc Nam cũng khác