Nghị luận xã hội về vấn đề văn hóa ứng xử hiện nay (Phần 2)

Xu nịnh tức khen ngợi quá đáng hay hoang tưởng nảy sinh từ quyền lợi riêng tư, có thể được định nghĩa: “Đó là cử chi đáng khinh bỉ. Đó là quà tặng xấu xa và chỉ là bài học của những kẻ hợm hĩnh”. Kẻ nịnh hót thường là những tên ích kỉ nguy hiểm. Nó cố nhét vào trí óc con người những điều hư ảo hòm kiếm chát ân huệ hay đổi lại sự giúp đỡ thực lòng. Đó là kẻ xấu xa nhất trong số những kẻ thù. Nó vừa là tội phạm, vừa là nhân chứng: “Kẻ này lừa dối người phân xử, kẻ kia lừa dối chúng ta”.

Tuổi trẻ phải sống đẹp. Đó là một vân đề rất lí thú, có nhiều ý nghĩa, lúc nào cùng mới mẻ, nhất là trong hoàn cảnh hội nhập, đổi mới của đất nước ta hiện nay.

Tôi quan niệm tuổi trẻ là thế hệ thiếu niên, thanh niên, là lớp người đang học phổ thông và đại học, cao đẳng, đó là lớp người từ 14, 15 đến 30 tuổi.

Phép đối xử lịch sự với người khác là một nghệ thuật sống. Nghệ thuật sống có thể gói gọn trong sáu chữ: văn nhã, hòa khí, khiêm tốn.

Văn nhã, tức là phải biết sử dụng những từ ngữ giao tiếp như: xin chào, cảm ơn, tạm biệt, xin thứ lỗi... và sử dụng cho đúng lúc. Nét mặt, giọng nói, cứ chỉ phải nhẹ nhàng, trang trọng, kính cẩn, thân mật, lịch thiệp...

Hòa khí: tức là khi nói chuyện phải bình tĩnh, từ tốn, nhẹ nhàng, nội dung câu chuyện phải có tình, có lí, biểu cảm: tránh suồng sã, khiếm nhã; tránh nói to, cười to, vừa nói, vừa vung tay.

Sống giản dị là một lối sông đẹp. Đơn giản và bình dị một cách tự nhiên trong phong cách sống là lối sống giản dị.

Lối sống giản dị của một con người được biểu hiện từ tâm hồn đến ngoại hình, từ cử chỉ hành động, cách sống, lời ăn tiếng nói, cách sinh hoạt đến cách ăn mặc. Mở rộng tấm lòng, cởi mở tâm hồn, thành thật với mọi người, không cầu cạnh, không xum xoe, bợ đỡ, không coi thường ai, được mọi người quý mến là sống giản dị. Áo quần không diêm dúa, lòe loẹt, sạch sẽ, nụ cười luôn nở trên môi, gần gũi, chan hòa với chúng bạn, với mọi người xung quanh là sống giản dị.

“Thương người như thể thương thân” là đạo lí tốt đẹp của dân tộc ta. Tình thương là lẽ sống tốt đẹp của triệu triệu con người Việt Nam, truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác, ngày một phát triển mạnh mẽ và sâu sắc. Tình thương, lòng nhân ái là một biểu hiện rõ nét về đạo đức của mỗi người. Tình thương, lòng nhân ái được biêu hiện một cách cụ thể qua thái độ và hành động, đó là đồng cảm và sẻ chia.

Xây dựng và phát triển nền văn hóa mới, con người mới của xã hội mới mang vẻ đẹp mới đậm đà bản sắc dân tộc đã được nhiều người nhắc tới, lưu ý nhiều đến văn minh, lịch sự. Đây là một vấn đề có nội dung rộng lớn, phong phú, vừa mang tính truyền thống vừa mang tính hiện đại, rất thiết thực đối với mỗi chúng ta trong cuộc sống và nếp sống hằng ngày.

Xu nịnh tức khen ngợi quá đáng hay hoang tưởng nảy sinh từ quyền lợi riêng tư, có thể được định nghĩa: “Đó là cử chỉ đáng khinh bỉ. Đó là quà tặng xấu xa và chỉ là bài học của những kẻ hợm hĩnh”. Kẻ nịnh hót thường là những tên ích kỉ nguy hiểm. Nó cố nhét vào trí óc con người những điều hư ảo hòng kiếm chác ân huệ hay đổi lại sự giúp đỡ thực lòng. Đó là kẻ xấu xa nhất trong số những kẻ thù. Nó vừa là tội phạm, vừa là nhân chứng: “Kẻ này lừa dối người phân xứ, kẻ kia lừa dối chúng ta”.

Một trong những đức tính tốt đẹp nhất của con người là lòng nhân hậu. Có nhân hậu mới biết đồng cảm và sẻ chia.

Nhân hậu là gì? Nhân là lòng thương người; nhân hậu là tình thương bao la, mênh mông và sâu sắc đối với mọi người. Cảm thông với cảnh ngộ, với nỗi niềm của đồng loại là đồng cảm: biết chia ngọt, sẻ bùi, biết xót thương với những người bất hạnh là san sẻ. Cây có cội, nước có nguồn: nhân hậu như cội, như nguồn; đồng cảm, san sẻ tựa như cội. như nguồn của lòng nhân hậu.

Phép đối xử lịch sự với người khác là một nghệ thuật sống. Nghệ thuật sống có thể gói gọn trong sáu chữ: văn nhã, hòa khí, khiêm tốn.

Văn nhã, tức là phải biết sử dụng những từ ngữ giao tiếp như: xin chào, cảm ơn, tạm biệt, xin thứ lỗi... và sử dụng cho đúng lúc. Nét mặt, giọng nói, cử chi phải nhẹ nhàng, trang trọng, kính cẩn, thân mật, lịch thiệp...

Hòa khí: tức là khi nói chuyện phải bình tĩnh, từ tốn, nhẹ nhàng, nội dung câu chuyện phải có tình, có lí, biểu cảm: tránh suồng sã, khiếm nhã; tránh nói to, cười to, vừa nói, vừa vung tay.

Có một câu nói hài hước rằng: “Có nhiều thử không thể mua được bằng tiền, nhưng có thể mua được bằng... nhiều tiền".

Quan niệm về giá trị đồng tiền của mỗi người hoàn toàn khác nhau. Có người xem nó là ông chủ tốt, người khác lại xem nó là đầy tớ tồi. Nhiều người cho rằng tiền là chiếc chìa khóa vạn năng, có thể làm được mọi thứ. Có đúng thế không?

Còn bạn, bạn có tin tiền là chiếc đũa thần đầy quyền lực đối với tất cả mọi thứ trên đời này?

Riêng đối với tôi, tiền - không là tất cả.

Tiền không mua được tri thức?

Sống giản dị là một lối sống đẹp. Đơn giản và bình dị một cách tự nhiên trong phong cách sống là lối sống giản dị.

Lốỉ sống giản dị của một con người được biểu hiện từ tâm hồn đến ngoại hình, từ cử chỉ hành động, cách sống, lời ăn tiếng nói, cách sinh hoạt đến cách ăn mặc. Mở rộng tấm lòng, cởi mở tâm hồn, thành thật với mọi người, không cầu cạnh, không xum xoe, bợ đỡ, không coi thường ai, được mọi người quý mến là sống giản dị. Áo quần không diêm dúa, lòe loẹt, sạch sẽ, nụ cười luôn nở trên môi, gần gũi, chan hòa với chúng bạn, với mọi người xung quanh là sống giản dị.

Tại sao “Nơi lạnh nhất không phải là Bắc Cực, mà là nơi không có tình thương?” Phải là một con người từng trải mới nói được những lời mang ý nghĩa sâu sắc như thế.

Qua sách báo, qua những bài học địa lí, ta mới biết được Bắc Cực lạnh lắm. Băng tuyết bao phủ quanh năm. Những ngọn núi băng cao chọc trời bao phủ cả một vùng mênh mông, kéo dài hàng nghìn hải lí. Lạnh dưới độ âm năm, sáu mươi độ. Phải là những nhà thám hiểm, nhà khoa học... mới đến được Bắc Cực. Chỉ có loài gấu trắng, hải cẩu. Chim cánh cụt... mới sống ở Bắc Cực.