Tổng hợp các bài văn nghị luận về tác phẩm Đất nước - Nguyễn Khoa Điềm (Phần 1)- Ngữ văn 12 (văn mẫu 12)

Trong số các nhà thơ thế hệ chống Mỹ, Nguyễn Khoa Điềm là người rất thành công với giọng thơ trữ tình chính luận thể hiện rõ những tâm tư của thế hệ trẻ đô thị miền Nam.

Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái ngày xửa ngày xưa mẹ thường hay kể
Đất Nước bắt đầu từ miếng trầu bây giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc…”

Đất nước chính là nguồn cảm hứng vô tận của thi ca, của tâm hồn người nghệ sĩ. Từ xa xưa, ta bắt gặp hình ảnh đất nước trong những cánh cò trắng trên cánh đồng làng vào những chiều quê yên ả. Rồi ta bắt gặp đất nước "lưng đeo gươm tay mềm mại bút hoa", trong thơ Huy Cận, một đất nước “rũ bùn đứng dậy sáng lòa", đất nước của những mùa thu xưa và nay trong thơ Nguyễn Đình Thi. Và khi đọc Mặt đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm ta lại bắt gặp hình ảnh đất nước của nhân dân, đất nước của ca dao thần thoạỉ ở toàn bộ chương Đất nước của bản trường ca này.

Có thể khẳng định rằng, sức mạnh của đoạn thơ là do có rất nhiều hình ảnh, phong phú, da dạng. Tất cả lại được diễn tả với một giọng thơ hết sức tự nhiên, không ồn ào của hình thức thơ - văn xuôi, thơ tự do khiến cho hiệu quả thẩm mĩ càng lớn.

Bài làm

Dàn ý

I. Mở bài

- Giới thiệu về tác giả Nguyễn Khoa Điềm

- Giới thiệu về bài thơ Đất nước

II. Thân bài

1. Đất nước được cảm nhận từ phương diện lịch sử, văn hóa, chiều sâu của không gian, chiều dài của thời gian

a. Đất nước có từ bao giờ? (lí giải cội nguồn của đất nước) (9 câu đầu)

- Tác giả khẳng định một điều tất yếu: “Khi ta lớn lên đất nước đã có rồi”, điều này thôi thúc mỗi con người muốn tìm đến nguồn cội đất nước.

Đề bài: 

Cảm nhận của anh/chị về hai đoạn thơ sau:

“…Bên kia sông Đuống

Quê hương ta lúa nếp thơm nồng

Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong

Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp…”

Dàn ý

I/ Mở bài:

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Giới thiệu đoạn trích:

“ Trong anh và em hôm nay,
Đều có một phần Đất Nước
...
Làm nên Đất Nước muôn đời”.

II/ Thân bài :

1/ Khái quát về chương “Đất Nước”, đoạn thơ :

-Nêu hoàn cảnh sáng tác, nội dung trường ca “Mặt đường khát vọng” …

-Nêu kết cấu trường ca “Mặt đường khát vọng” , vị trí , nội dung, bố cục đoạn trích “Đất Nước”, vị trí đoạn thơ ở đề bài.

Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp riêng của hai đoạn thơ sau:

Rải rác biên cương mồ viễn xứ

Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh

Áo bào thay chiếu anh về đất

Sông Mã gầm lên khúc độc hành

(Tây Tiến – Quang Dũng, Ngữ Văn 12, tập 1, NXBGDVN, 2012)

Có biết bao người con gái con trai

Trong bốn nghìn lớp người giống ta lứa tuổi

Họ đã sống và chết

Giản dị và bình tâm

Không ai nhớ mặt đặt tên

Đề bài: Nguyễn Khoa Điềm đã dùng một “đất nước của ca dao thần thoại” để thể hiện tư tưởng “ đất nước của nhân dân". Hãy phân tích và chứng minh điều đó

Dàn ý

I. Mở bài:

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Dẫn dắt vấn đề cần nghị luận

II. Thân bài:

1. Quan niệm về đất nước qua các triều đại để đi đến giải thích đất nước nhân dân.

Đề bài: Cảm nhận về đất nước và nghệ thuật thể hiện của tác giả trong trích đoạn trích Đất Nước - Nguyễn Khoa Điềm.

BÀI LÀM 

1. Cội nguồn của đất nước :

- "Khi ta lớn lên đất nước đã có rồi": Câu thơ mang đầy sự tự hào pha chút thành kính, biết ơn. Bởi đất nước ngày hôm nay là thành quả to lớn mà bao thế hệ cha ông phải hi sinh xương máu mới có được . Đất nước không đơn thuần là không gian sinh tồn được xác định bởi ranh giới yêu thương mà hiện hữu ngay trong mỗi con người và gắn với những kỉ niệm khó quên.