Tổng hợp các bài văn nghị luận về tác phẩm Tiếng hát con tàu

Đề bài

Hãy bình giảng đoạn thơ sau đây trong bài Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên:

                                               Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ

                                               Nơi nào qua, lòng lại chẳng yêu thương?

                                               Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn!

                                               Anh bỗng nhớ em như đông về nhớ rét

Dàn ý

I. Mở bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Dẫn dắt vấn đề cần nghị luận

II. Thân bài

* Vị trí đoạn trích

* Phân tích:

- Tình cảm này được nhà thơ hình tượng hóa bằng tình yêu giữa anh và em. Mạch thơ dường như đột ngột chuyển sang một rung cảm khác, một suy tưởng khác: về tình yêu đất lạ. Đoạn thơ tưởng như không ăn nhập gì với bài thơ nhưng vẫn lôgíc, vẫn liền mạch, vẫn một giọng thơ nhất quán của Chế Lan Viên: từ những hình ảnh cụ thể dẫn đến những suy nghĩ triết luận.

I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

        Tiếng hát con tàu được Chế Lan Viên viết năm 1960 và in trong tập Ánh sáng và phù sa . Đó là thời điểm miền Bắc sau những năm kháng chiến thắng lợi, vừa mới trải qua thời kì khôi phục kinh tế, bắt đầu bước vào kế hoạch năm năm lần thứ nhất .

1.

- Giới thiệu vắn tắt về Chế Lan Viên, bài thơ Tiếng hát con tàu và vị trí khổ thơ.

- Nêu ý chung của cả khổ thơ: niềm khao khát và hạnh phúc được trở về với nhân dân của nhà thơ.

2.

- Bình giảng hai khổ đầu: trở về với nhân dân là trở về với môi trường quen thuộc, thân thiết, làm nảy nở, phát triển sự sống. Đồng thời, đó cũng là ngọn nguồn của sự sáng tạo nghệ thuật. Nhân dân là người nuôi dưỡng sự sống, làm hồi sinh sự sống.

- Phân tích những hình ảnh so sánh:

Như đứa trẻ thơ đói lòng gặp sữa

  Bài thơ Tiếng hát con tàu ra đời trong những năm miền Bắc mới được giải phóng vài năm. Khi ấy nhân dân ta đang tiến hành công cuộc hàn gắn các vết thương chiến tranh, xây dựng lại đất nước. Phong trào vận động nhân dân đi xây dựng vùng kinh tế miền Tây Bắc được tuổi trẻ hăng hái tham gia, hưởng ứng nhiệt tình. Lớp thanh niên hồi ấy rất quen thuộc với những câu thơ đầy hứng khởi lãng mạn:

       Lứa tuổi hai mươi khi hướng đời đã thấy.

Thì xa xôi biết mấy cũng lên đường.

(Bùi Minh Quốc - Lên miền Tây)

Trên hành trình của một hồn thơ đi từ “thung lũng đau thương” ra “cánh đồng vui”, từ “chân trời của một người” đến với “chân trời cua tất cả”, hơn ai hết, Chế Lan Viên hiểu được vai trò lớn lao của Đảng và Nhân dân, những người mà nhà thơ cho rằng đã “thay đổi đời tôi, thay đổi thơ tôi”. Niềm hạnh phúc rưng rưng của một nhà thơ đã nhận chân ra giá trị đích thực của cuộc đời mình khi trở về với Nhân dân đã được nhà thơ diễn đạt một cách chân thành và xúc động qua những câu thơ:

                                                  “Con gặp lại nhân dân như nai về suối cũ

Bài thơ Tiếng hát con tàu ra đời trong những năm miền Bắc mới được giải phóng vài năm. Khi ấy nhân dân ta đang tiến hành công cuộc hàn gắn các vết thương chiến tranh, xây dựng lại đất nước. Phong trào vận động nhân dân đi xây dựng vùng kinh tế miền Tây Bắc được tuổi trẻ hăng hái tham gia, hưởng ứng nhiệt tình. Lớp thanh niên hồi ấy rất quen thuộc với những câu thơ đầy hứng khởi lảng mạn:

Lứa tuổi hai mươi khi hướng đời đã thấy.

Thì xa xôi biết mấy cũng lên đường.

                                                (Bùi Minh Quốc - Lên miền Tây)

Chế Lan Viên (1920-1989) là nhà thơ giàu tài năng và sáng tạo. Hơn một nửa thế kỉ làm thơ, cảm hứng thơ của ông dào dạt như một dòng sông vỗ sóng. Từ Điên tàn đến Ánh sáng và phù sa, hành trình thơ của Chế Lan Viên “từ thung lũng đau thương ra cánh đồng vui”, vượt qua quá khứ nặng nề, u buồn, đến với cuộc đời, với nhân dân và đất nước.

Khổ thơ đã thể hiện nét phong cách của Chế Lan Viên: suy tưởng sâu lắng và sáng tạo hình ảnh phong phú.

Con gặp lại nhân dân như nai về suối cũ

Cỏ đón giêng hai chim én gặp mùa

Như đứa trẻ thơ đói lòng gặp sữa

Chiếc nôi ngừng bỗng gặp cánh tay đưa.

1.     Giới thiệu vắn tắt về Chế Lan Viên, bài thơ Tiếng hát con tàu và vị trí khổ thơ.

2.     Nêu ý chính của cả khổ thơ: Niềm khao khát và hạnh phúc được trở về với nhân dân của nhà thơ.

Phong trào cách mạng rộng lớn đã khơi gợi cảm hứng trong tâm hồn nhà thơ Chế Lan Viên với bao nghĩa tình thắm thiết về một vùng đất “thấm máu" và đồng bào Tây Bắc thân yêu.

Đi ta đi khai phá rừng hoang

 Hỏi núi non cao đâu sắt đâu vàng...

(Tố Hữu)