- Hai câu thơ của Tú Xương chứa chất tâm sự đau xót, chua chát thời thế, trước cuộc đời. Muốn hiểu đúng nó cần nắm vững hoàn cảnh lịch sử xã hội thời Tú Xương sống và hoàn cảnh cá nhân của nhà thơ. Mặt khác, cần phải thuộc, hiểu những bài, những câu thơ tiêu biểu của ông viết về “buổi bạc tình”. Phạm vi tài liệu cần đọc kĩ để làm tốt bài này, vì thế khá rộng: bài khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX, phần Tiểu dẫn về nhà thơ Tú Xương ở sách giáo khoa Văn 11, các bài thơ được giảng văn, được đọc thêm của Tú Xương và một số bài cần thiết khác.
Nói đến Trần Tế Xương, người ta không thể không nghĩ tới ngòi bút châm biếm quyết liệt, dữ dội như những làn roi vun vút quất thăng vào mặt kẻ thù của ông. Sinh ra, lớn lên và được trực tiếp chứng kiến thời buổi nhiễu nhương, nhan nhản lũ người nhí nhố, ngang nhiên làm những việc bất chính ngay giữa thanh thiên bạch nhật. Thế mà chẳng ai làm gì được. Dường như không kìm được nỗi căm uất và khinh ghét đến tột cùng. Tú Xương ném thẳng tiếng cười châm biếm chua cay vào lũ người nọ ngay vào dịp Tết đón xuân về bằng bài thơ nổi tiếng: