Bài 3. Phương trình và hệ phương trình bậc nhất nhiều ẩn

Lý thuyết và bài tập cho Bài 3. Phương trình và hệ phương trình bậc nhất nhiều ẩn, chương 3, Đại số 10

Lý thuyết về phương trình và hệ phương trình bậc nhất nhiều ẩn

Tóm tắt lý thuyết

1. Phương trình bậc nhất hai ẩn

Phương trình bậc nhất hai ẩn (\(x\) và \(y\)) có dạng: \(ax + by =c\) (1) trong đó \(a, b, c\), là các số đã cho, với \(ab ≠ 0\).

Nếu có cặp số c sao cho \(a{x_0} + b{y_0} = c\) thì \(({x_0};{y_0})\) được gọi là một nghiệm của phương trình (1).

2. Giải và biện luận phương trình \(ax + by = c\) (\(ab ≠ 0\))

Bài Tập / Bài Soạn: 

Câu hỏi 1 trang 63 SGK Đại số 10

Đề bài

Cặp \((1;-2)\) có phải là một nghiệm của phương trình \(3x – 2y = 7\) không? Phương trình đó còn có những nghiệm khác nữa không?

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Thay cặp số \((1;-2) \) vào phương trình và kiểm tra nó có thỏa mãn hay không rồi kết luận.

Lời giải chi tiết

Ta có: \(3.1-2.(-2) = 7 \)

⇒ Cặp (1; -2) là một nghiệm của phương trình \(3x – 2y = 7\)

Các nghiệm khác của phương trình đó có thể là: \((3; 1); (-1; -5);...\)

Câu hỏi 2 trang 64 SGK Đại số 10

Đề bài

Hãy biểu diễn hình học tập nghiệm của phương trình 3x – 2y = 6.

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Tập nghiệm của phương trình được biểu diễn hình học chính là đồ thị hàm số \(y = {3 \over 2}x - 3\)

Lời giải chi tiết

\(3x - 2y = 6 \) \(\Leftrightarrow 2y = 3x - 6\) \(\Leftrightarrow y = {3 \over 2}x - 3\).

Vẽ đồ thị hàm số \(y = {3 \over 2}x - 3\):

Cho \(x = 0\) thì \(y =  - 3\) ta được điểm \(\left( {0; - 3} \right)\)

Câu hỏi 3 trang 64 SGK Đại số 10

a

Có mấy cách giải hệ phương trình

\(\left\{ \matrix{
4x - 3y = 9 \hfill \cr 
2x + y = 5 \hfill \cr} \right.\)

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức lớp 9 đã học về các cách giải hệ phương trình bậc nhất hai ẩn.

Lời giải chi tiết:

Có 2 cách là cộng đại số và thế.

Cách 1: Cộng đại số

Nhân phương trình sau với 3 rồi cộng phương trình đầu ta được:

Câu hỏi 4 trang 65 SGK Đại số 10

Đề bài

Hãy giải hệ phương trình (5).

\(\left\{ \matrix{
x + 3y - 2z = - 1 \hfill \cr
4y + 3z = {3 \over 2} \hfill \cr
2z = 3 \hfill \cr} \right.\)

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Giải lần lượt từ phương trình đơn giản trước. Từ đó tìm các giá trị \(z\), \(y\) và \(x\).

Lời giải chi tiết

Bài 1 trang 68 SGK Đại số 10

Đề bài

Cho hệ phương trình

\(\left\{\begin{matrix} 7x - 5 y = 9 & \\ 14x - 10y = 10& \end{matrix}\right.\).

Tại sao không cần giải ta cũng kết luận được hệ phương trình này vô nghiệm ?

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Nhân cả hai vế của phương trình đầu với \(2\) rồi nhận xét.

Lời giải chi tiết

Ta có: 

Bài 2 trang 68 SGK Đại số 10

Giải các hệ phương trình

a

\(\left\{\begin{matrix} 2x - 3y = 1 & \\ x + 2y = 3;& \end{matrix}\right.\)

Phương pháp giải:

Ta có thể giải hệ phương trình bằng phương pháp thế, hoặc phương pháp cộng đại số.

Lời giải chi tiết:

Giải bằng phương pháp thế: 

\(\left\{ \begin{array}{l}
2x - 3y = 1\,\,\left( 1 \right)\\
x + 2y = 3\,\,\left( 2 \right)
\end{array} \right.\)

Từ (2) suy ra x = 3 – 2y, thế vào phương trình (1) ta được:

Bài 3 trang 68 SGK Đại số 10

Đề bài

Hai bạn Vân và Lan đến cửa hàng mua trái cây. Bạn Vân mua \(10\) quả quýt, \( 7\) quả cam với giá tiền là \(17 800\) đồng. Bạn Lan mua \(12\) quả quýt, \(6\) quả cam hết \(18 000\) đồng. Hỏi giá tiền mỗi quả quýt và mỗi quả cam là bao nhiêu ?

Phương pháp giải - Xem chi tiết

- Gọi ẩn và đặt điều kiện cho ẩn.

- Lập phương trình dựa vào các điều kiện đề bài.

- Giải hệ, kiểm tra điều kiện và kết luận.

Lời giải chi tiết

Bài 4 trang 68 SGK Đại số 10

Đề bài

Có hai dây chuyền may áo sơ mi. Ngày thứ nhất cả hai dây chuyền may được \(930\) áo. Ngày thứ hai do dây chuyền thứ nhất tăng năng suất \(18\% \), dây chuyền thứ hai tăng năng suất \(15\%\) nên cả hai dây chuyền may được \(1083\) áo. Hỏi trong ngày thứ nhất mỗi dây chuyền may được bao nhiêu áo sơ mi ?

Phương pháp giải - Xem chi tiết

- Gọi ẩn và đặt điều kiện cho ẩn.

- Lập các phương trình dựa vào điều kiện bài cho theo ẩn đã gọi.

- Giải hệ phương trình và kết luận nghiệm.

Bài 5 trang 68 SGK Đại số 10

Giải các hệ phương trình

a

\(\left\{\begin{matrix} x + 3y + 2z =8 & \\ 2x + 2y + z =6& \\ 3x +y+z=6;& \end{matrix}\right.\)

Phương pháp giải:

Giải hệ phương trình bằng phương pháp thế hoặc đưa về dạng tam giác để giải.

Lời giải chi tiết:

Phương pháp thế:

\(x + 3y + 2z = 8 \Rightarrow x = 8 - 3y - 2z\).

Thế vào phương trình thứ hai và thứ ba thì được 

Bài 6 trang 68 SGK Đại số 10

Đề bài

Một cửa hàng bán áo sơ mi, quần âu nam và váy nữ. Ngày thứ nhất bán được \(12\) áo, \(21\) quần và \(18\) váy, doanh thu là \(5 349 000\) đồng. Ngày thứ hai bán được \(16\) áo, \(24\) quần và \(12\) váy, doanh thu là \(5 600 000\) đồng. Ngày thứ ba bán được \(24\) áo, \(15\) quần và \(12\) váy, doanh thu là \(5 259 000\) đồng. Hỏi giá bán mỗi áo, mỗi quần và mỗi váy là bao nhiêu?

Phương pháp giải - Xem chi tiết

- Gọi ẩn và đặt điều kiện cho ẩn.

- Lập các phương trình dựa vào điều kiện đề bài theo ẩn đã gọi.

Bài 7 trang 68 SGK Đại số 10

Giải các hệ phương trình sau bằng máy tính bỏ túi (làm tròn kết quả đến chữ số thập phân thứ hai)

a

\(\left\{\begin{matrix} 3x - 5y = 6 & \\ 4x + 7y =-8;& \end{matrix}\right.\)

Lời giải chi tiết:

Nếu sử dụng máy tính CASIO fx-500 MS ta ấn liên tiếp các phím 

thấy hiện ra màn hình \(x = 0.048780487\)


Giải các môn học khác

Bình luận

PHẦN ĐẠI SỐ - TOÁN 10

CHƯƠNG I. MỆNH ĐỀ TẬP HỢP

CHƯƠNG II. HÀM SỐ BẬC NHẤT VÀ BẬC HAI

CHƯƠNG III. PHƯƠNG TRÌNH, HỆ PHƯƠNG TRÌNH

CHƯƠNG IV. BẤT ĐẲNG THỨC. BẤT PHƯƠNG TRÌNH

CHƯƠNG V. THỐNG KÊ

CHƯƠNG VI. CUNG VÀ GÓC LƯỢNG GIÁC. CÔNG THỨC LƯỢNG GIÁC

PHẦN HÌNH HỌC - TOÁN 10

CHƯƠNG I. VECTƠ

CHƯƠNG II. TÍCH VÔ HƯỚNG CỦA HAI VECTƠ VÀ ỨNG DỤNG

CHƯƠNG III. PHƯƠNG PHÁP TỌA ĐỘ TRONG MẶT PHẲNG

Đề thi học kì 1 mới nhất có lời giải

Đề thi học kì 2 mới nhất có lời giải

 

CÁC MÔN KHÁC

MÔN NGỮ VĂN

  • Soạn văn 10 siêu ngắn
  • Soạn văn 10 Ngắn gọn
  • Soạn văn 10 chi tiết
  • Văn mẫu lớp 10
  • Tác giả - Tác phẩm Văn 10

MÔN TOÁN HỌC

  • Trắc nghiệm Toán 10
  • SBT Toán lớp 10 Nâng cao
  • Toán 10 Nâng cao
  • SBT Toán lớp 10
  • Đề thi, đề kiểm tra Toán 10

MÔN HÓA HỌC

  • Trắc nghiệm Hóa 10
  • Hóa lớp 10
  • Hóa học lớp 10 Nâng cao
  • SBT Hóa lớp 10
  • Đề thi, đề kiểm tra Hóa 10

MÔN VẬT LÝ

  • Trắc nghiệm Lí 10
  • Vật lý lớp 10
  • Vật lý lớp 10 Nâng cao
  • SBT Vật lí lớp 10
  • Đề thi, đề kiểm tra Lý 10

MÔN SINH HỌC

  • Trắc nghiệm Sinh 10
  • Sinh lớp 10
  • Sinh lớp 10 Nâng cao
  • SBT Sinh lớp 10
  • Đề thi, đề kiểm tra Sinh 10

MÔN TIẾNG ANH

MÔN LỊCH SỬ

  • Trắc nghiệm Sử 10
  • Lịch sử lớp 10
  • SBT Lịch sử lớp 10
  • Tập bản đồ Lịch sử 10
  • Đề thi, đề kiểm tra Sử 10

MÔN ĐỊA LÍ

  • Địa lí lớp 10
  • Tập bản đồ Địa lí 10
  • SBT Địa lí lớp 10
  • Đề thi, đề kiểm tra Địa 10

MÔN GDCD

MÔN TIN HỌC

MÔN CÔNG NGHỆ